AI na Atari? Jeśli to w czymś może pomóc, to mogę podrzucić P-LISP dla Apple II dla emulatora plus skan dolaczonej dokumentacji z samouczkiem LISP. Jest tam tez source programu ELIZA.
Tutorial: ->link<- Widze ze na Atari jest nieco zmieniona skladnia np. (ADD 1 2) to na atari (+ 1 2), (MULT 2 2) to (* 2 2) itd. Na emulatorze apple wymaga 64kB wiec najlepiej AppleII+ obraz dysku do drive 1 i po uruchomieniu emulatora edytor LISP uruchamiamy przez: ]BRUN LISP
Nie, niczego w nim nie pisalem, raczej cos tam kiedys na jego temat czytalem. Aktualnie nie posiadam atari, ale kibicuje moze uda sie odtworzyc jakis podrecznik dla LISP i atari. Tu jeszcze jeden link, sa tam podlinkowane ksiazki o LISP. ->link<- Ciekawe ze w ostatnich latach coraz wiecej osob interesuje sie tym jezykiem, ale w koncu to byl pierwszy jezyk AI ;)
Moja fascynacja językiem LISP na tym zdjęciu przejawia się w zestawieniu technologicznych światów odległych o dekady - klasycznego Atari STE uruchamiającego Cambridge Lisp z 1986 roku oraz nowoczesnego, miniaturowego Cardputera z uLisp. Cambridge Lisp, pełnoprawna implementacja dla 16-bitowych komputerów, oferował kompletne środowisko programistyczne z zaawansowanymi strukturami danych i garbage collection, podczas gdy uLisp, jego współczesny, minimalistyczny kuzyn, został zaprojektowany dla mikrokontrolerów z ograniczoną pamięcią, zachowując jednak esencję LISP-a: eleganckie wyrażanie kodu jako danych oraz potężne możliwości przetwarzania list. Dobrze, że przedstawiliście moją ulubioną odmianę na 8-bitowe Atari. Chciałem zrobić zestawienie jeszcze z małym Atari ale czekam na stację dysków. Mam pewien pomysł odnośnie małego Atari i InterLisp/65 więcej o tym jak będę wyposażony w odpowiedni sprzęt.
Świetnie Grzesiek, bardzo chętnie posłucham / zobaczę co pokażesz odnośnie LISP na Atari. Czy to musi być fizyczna stacja dysków, emulatory w stylu SIO2SD nie wchodzą w grę?
Przeprowadziłem symulację jak w latach 80 można byłoby wykorzystać języki takie jak LISP i Prolog na potrzeby Służby Bezpieczeństwa. Oczywiście, ze względu na braki kadrowe i sprzętowe nic takiego nie miało szansy powstać.
System automatycznej cenzury "CENZOR" Platforma: InterLISP/65 na sieci Atari 130XE (z rozbudowaną pamięcią i dyskiem twardym 20MB) Zastosowanie: Główny Urząd Kontroli Prasy W okresie PRL wszelkie informacje dotyczące informatyzacji oraz komputerów podlegały cenzurze. System "CENZOR" mógłby automatyzować proces.
Ekspertowy system "SOKÓŁ" - analiza wywiadowcza Platforma: CLISP na Atari Mega STE 4 Zastosowanie: Departament I MSW System ekspertowy wspierający analizę materiałów wywiadowczych z wykorzystaniem bazy wiedzy o krajach NATO.
System profilowania psychologicznego "PORTRET" Platforma: Prolog na Atari TT Zastosowanie: Ocena kandydatów na tajnych współpracowników
System analizy operacyjnej "WISŁA" Opis techniczny: System oparty na Prologu działający na sieci komputerów Atari TT w Biurze Studiów MSW. Wykorzystywałby fakty i reguły logiczne do analizy.
Poniżej spis systemów informatycznych jakimi dysponowała bezpieka. (za: ->link<- )
"Systemy przetwarzania informacji projektowane przez resortowych programistów w latach siedemdziesiątych zaczęto wdrażać w następnej dekadzie. Szacuje się, że w drugiej połowie lat osiemdziesiątych w Biurze „C” realizowano 27 systemów przetwarzania informacji20. Najważniejsze z nich to: KADRA - rejestrowano w nim pracowników resortu spraw wewnętrznych, eksploatowany od 1977 r. przez Departament Kadr MSW. W 1986 r. zawierał ok. 140 tys. zapisów dotyczących funkcjonariuszy SB i MO oraz 70 tys. rekordów archiwalnych21. SPD-2 - uruchomiony w 1972 r., pierwszy rozległy terytorialnie system w MSW, ewidencjonujący pobyt w Polsce Ludowej cudzoziemców z krajów kapitalistycznych i właścicieli paszportów konsularnych. Powstał na skutek decyzji politycznych, takich jak otwarcie granicy z NRD i wprowadzenie ruchu bezwizowego z Austrią. W 1986 r. zawierał 60 tys. aktualnych zapisów i 10 mln archiwalnych22. EPIW - system Elektronicznego Przetwarzania Informacji Wywiadowczych, który miał nie tylko gromadzić informacje pozyskiwane przez Departament I MSW, lecz także kojarzyć ze sobą zbieżne fakty, oceniać je i kontrolować ich obieg23. ESPIN - system informacji kontrwywiadowczej służący do rejestracji spraw i osób na potrzeby działań operacyjnych podejmowanych przez Departament II MSW24. ZSKO - Zintegrowany System Kartotek Operacyjnych, docelowo miały się w nim kumulować dane pozyskane z kartotek i istniejących już systemów informacyjnych resortów spraw wewnętrznych i obrony narodowej. Wskutek czego poszczególne służby SB, MO, WOP, WSW i Zarząd II Sztabu Generalnego WP miałyby możliwość pozyskiwania interesujących ich informacji z jednego systemu. Prace nad ZSKO trwały do końca komunizmu w Polsce25. EZOPIV - Automatyczny System Ewidencji Zainteresowań Operacyjnych, zawierał informacje o charakterze analityczno-statystycznym dotyczące kleru rzymskokatolickiego, parafii i obiektów sakralnych, a także osób świeckich zatrudnionych w Kościele. Dane personalne dotyczyły m.in. stanu cywilnego, wykształcenia, wykonywanego zawodu, rysopisu, zainteresowań, poglądów i nałogów26. PESEL - Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności, zawierał dane osób przebywających stale na terytorium Polski, zameldowanych na pobyt stały lub czasowy trwający ponad trzy miesiące, a także osób ubiegających się o wydanie dowodu osobistego lub paszportu27. MAGISTER - poprzednik systemu PESEL, opracowany w latach 1973-1974. Znajdowały się w nim informacje o wszystkich Polakach z wyższym wykształceniem - przebieg kariery zawodowej i naukowej, a także adres zamieszkania28. Oficjalnie system miał służyć do prowadzenia polityki kadrowej, ale „bezpieka” używała go do inwigilacji inteligencji. Na początku liczył 633 tys. zapisów - zasiliły go informacje nadesłane z 60 tys. zakładów pracy i 90 wyższych uczelni. Już na początku lat osiemdziesiątych wpisanych było do niego ponad 800 tys. osób29. SERP - System Ewidencji Ruchu Paszportowego, podsystem informatyczny Centralnego Banku Danych systemu PESEL, eksploatowany od 1981 r., dotyczący ewidencji spraw paszportowych i ruchu granicznego. Informacje do systemu pozyskiwano w momencie składania wniosków paszportowych i z punktów kontroli w chwili przekraczania granicy30. SESTA- System Ewidencji Skazanych i Tymczasowo Aresztowanych, podsystem informatyczny Centralnego Banku Danych systemu PESEL. Powstał na podstawie porozumienia między Ministerstwem Spraw Wewnętrznych a Ministerstwem Sprawiedliwości z 1983 r. Zasilano go danymi z Centralnego Rejestru Skazanych i Kartoteki Skazanych i Tymczasowo Aresztowanych, co skracało czas oczekiwania na zapytania o karalność31. EO-13 A - baza danych osób internowanych wykorzystywana od czerwca 1982 r. Nazwa systemu pochodzi od symbolu karty, którą rejestrowano w kartotece ogólnoinformacyjnej prowadzone śledztwa oraz fakt internowania podczas stanu wojennego. Baza zawierała dane personalne i socjometryczne, takie jak: płeć, wiek, pochodzenie społeczne, informacje o przeszłości politycznej, oraz dane na temat funkcjonariusza i jednostki operacyjnej SB zgłaszającej potrzebę internowania. W późniejszym czasie bazę tę nazwano systemem JODŁA, ostatecznie została włączona do Centralnego Rejestru Osób i Spraw. ESEZO - Elektroniczny System Ewidencji Zadań Operacyjnych, służył do realizacji analiz faktów i zdarzeń pozostających w zainteresowaniu departamentów resortu spraw wewnętrznych: III (zwalczanie działalności antypaństwowej), IV (zwalczanie działalności Kościoła katolickiego i innych związków wyznaniowych), V (ochrona przemysłu) i VI (zabezpieczenie sektora gospodarki żywnościowej, leśnictwa i przemysłu drzewnego, ochrony środowiska i zasobów naturalnych)32. CRO - Centralny Rejestr Osób, miał udzielać odpowiedzi na pytania, czy dana osoba figuruje w kartotekach SB oraz w jakim charakterze, kto ją rejestrował i czy istnieją dotyczące jej materiały archiwalne33. CROS - Centralny Rejestr Osób i Spraw (następca CRO), tworzony na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych elektroniczny bank danych, zawierający informacje o rejestracji wszystkich osób i spraw operacyjnych SB i MO. CROS wraz z systemami zagadnieniowymi poszczególnych pionów operacyjnych miał pozwalać na szybsze i bardziej sprawne działania wymierzone w dane środowisko bądź osobę. Docelowo dane z CROS miały być przejęte przez Zintegrowany System Kartotek Operacyjnych."
Taśmy i dyski z danymi i programami nadal leżą w archiwum IPN.
Przyznaję się do wymienionej książki. Polecę ze swojej strony książkę, która jest wyspecjalizowana tylko w systemach SB i z której można dowiedzieć się naprawdę fantastycznych rzeczy: ->link<-
Jako przystawkę artykuł o Zintegrowanym Systemie Kartotek Operacyjnych w MSW PRL: ->link<-
Ze swojej strony chciałem puścić trochę wodzy fantazji i przygotować systemy, które mogłyby powstać w alternatywnej rzeczywistości. Badam obecnie historię AI i chciałem sprawdzić możliwość wykorzystania języków Prolog i Lisp w komputerach 8/16 bitowych i jak można je było wykorzystać w tamtych czasach.
Poniżej symulator w html prostego systemu wykorzystującego Prolog. Oczywiście operuje na dużych uproszczeniach (szczególnie, że na Mera 400 nie było języka Prolog). Przygotowuję na Atari ST i Atari 65XE bez korzystania z emulatora implementacje takich rozwiązań i mam nadzieję, że coś z tego wyjdzie i będę mógł kiedyś zaprezentować.
CommentTime9 Jun 2025 10:06 (6 dni temu) zmieniony
@gsgalezowski Niewiele brakło i PRL-owskie MSW wymyśliłoby internet. ;)
[EDIT] Żeby bardziej nie śmiecić, w dokumencie "III konferencja użytkowników minikomputerów MERA400" str. 118 znalazłem takie coś ->link<- :
Zrealizowano natomiast interpretery języków LISP i PROLOG oraz translator języka SPITBOL. Produkty te wykorzystywane sa w dydaktyce informatyki przez studentów Katedry Informatyki UJ.
A na stronie mera400.pl ->link<- to: "Języki programowania C: Politechnika Gdańska BASIC: Politechnika Gdańska Fortran, CSL, LISP, ALGOL, MODULA-2: Politechnika Poznańska: Janusz Gocałek LOGLAN Uniwersytet Warszawski: Andrzej Salwicki Cross-kompilator i symulator procesora Intel 8080/8085: ZDO IMM: Andrzej Ziemkiewicz i Andrzej Karczmarewicz"
Na dwoje babka wróżyła. ;)
[Edit2] takie coś jeszcze wykopałem ->link<- :) Toy Prolog Toy is a "simple but fairly complete implementation of Prolog" whose implementation is described in Chapter 7 of [Kluźniak and Szpakowicz 1985]. It was written in Pascal on a PDP-11/40 look-alike (the SM-4) and a Mera 400 and later ported to 16-bit microcomputers. The source code was included as an appendix to the original edition of the book, then as a floppy disk included with the revised printing, and finally is now available online in C as well as Pascal.
Books Barbara Dunin-Kęplicz and Stanisław Szpakowicz. Język programowani PROLOG (Polish). Institute of Computer Science, Polish Academy of Science, 1979. Online at waw.pl via archive.org
Feliks Kluźniak and Stanisław Szpakowicz. Prolog (Polish). Wydawnictwa Naukowo-Techniczne (Warszawa), 1983. Online at crispa.uw.edu.pl
Feliks Kluźniak & Stanisław Szpakowicz, with a contribution by Janusz S. Bień. Prolog for Programmers. Academic Press Inc. (London), 1985 (corrected reprint 1987), ISBN 0-12-416521-4. Online at sites.google.com Chapter 7 describe the implementation of Toy Prolog, whose source was included in an Appendix in the original printing and on an included floppy disk in the 1987 reprint. Source code for C and Pascal versions of Toy Prolog are now provided on the web site.
[Edit3] Idąc za ciosem: We used Toy on two minicomputers: a PDP II/40 look-alike running RSXI IM, and a Polish computer called Mera 400. The PDP has an address space of 64KB; we used it to bring the system up, but it was a tight squeeze. You might do better with a P-code system rather than with a native-code compiler of Pascal, such as the one we had to use. The Mera had a I28KB address space and a fairly good native-code compiler (but with no attempt at global optimisation): we could easily load and execute both the whole Prolog interface and programs such as WARPLAN or Toy-Sequel (see Chapter 8). We tested all our programs and had quite a bit of memory to spare, running in a 104KB space.
To z Feliks Kluźniak & Stanisław Szpakowicz, with a contribution by Janusz S. Bień. "Prolog for Programmers" Leży tu: ->link<-
Można wykorzystać takie języki do wspomagania obecnych technologii. Są pomysły do wykorzystania języka Prolog w sprawdzaniu odpowiedzi uzyskiwanych od modeli LLM by ograniczać wyniki halucynacji. Odnośnie wymyślenia internetu przez SB. Może nie wszyscy słyszeli o projekcie OGAS. To co prawda nie jest PRL tylko ZSRS ale założenia były ciekawe: ->link<-
W tym czasie gdy na wschodzie trwały prace koncepcyjne, na zachodzie trwały wdrożenia. W USA ruszał ARPANET, a we Francji Cyklady. Szczególnie ta druga sieć jest ciekawa, gdyż jej podstawą były komputery Mitra-15, które jako węgierski Videoton R-10 weszły w skład Jednolitego Systemu, stanowiąc uzupełnienie klonów IBM S/360. Przypadek? ;)
Dla przeciwwagi dam chociaż trochę praktyczny projekt Cybersyn z przeciwnego obozu: ->link<- Jest działająca sieć, futurystyczne centrum zarządzania i odrobina czegoś w rodzaju AI
Słyszałem o tym. W sumie, to taki system kontroli społecznej ostatecznie pojawił się w kapitaliźmie za sprawą Cambridge Analytica i algorytmów stosowanych przez sieci społecznościowe. I nie ma w sobie nic z socjalistycznych ideałów, po prostu chodzi o nabijanie kabzy właścicielom.;) BTW PRL chciał sobie taki system strzelić. Mocno był tam zaangażowany Jacek Karpiński, przynajmniej do upadku ministra Franciszka Szlachcica.
Słyszałem o tym. W sumie, to taki system kontroli społecznej ostatecznie pojawił się w kapitaliźmie za sprawą Cambridge Analytica i algorytmów stosowanych przez sieci społecznościowe. I nie ma w sobie nic z socjalistycznych ideałów, po prostu chodzi o nabijanie kabzy właścicielom.;) BTW PRL chciał sobie taki system strzelić. Mocno był tam zaangażowany Jacek Karpiński, przynajmniej do upadku ministra Franciszka Szlachcica.
Eksperyment zaserwowany w Chile nigdy nie został nigdzie powtórzony. Cybersyn: optymalizacja produkcji, dystrybucji dóbr, demokratyczne planowanie gospodarcze. Chcieli wprowadzić socjalizm w innej formie z tzw. ludzką twarzą. Cambridge Analytica/algorytmy social media: manipulacja polityczna, targetowanie reklam, maksymalizacja zaangażowania dla zysku. System Allende był częścią demokratycznego eksperymentu socjalistycznego, dążącego do redukcji nierówności. Współczesne platformy cyfrowe pogłębiają nierówności i koncentrują bogactwo w rękach nielicznych. Dlatego w Chile doszło do przewrotu wspomaganego przez CIA. Znany jest jeden przykład gdy system się sprawdził w kryzysowej sytuacji. W październiku 1972 roku system Cybersyn przeszedł najważniejszy test podczas ogólnokrajowego strajku kierowców ciężarówek. Strajk, zorganizowany przez około 40-50 tysięcy kierowców ciężarówek, miał sparaliżować gospodarkę i stworzyć warunki do puczu. System Cybersyn wykorzystujący teleksy umożliwił komunikację między regionami i utrzymanie dystrybucji podstawowych dóbr w całym kraju. Udało się im zorganizować transport zasobów za pomocą zaledwie około 200 ciężarówek, zmniejszając potencjalne szkody spowodowane strajkiem. Jeżeli chodzi o soft to używało filtrowania bayesowskiego i kontroli bayesowskiej. Oprogramowanie opracowało określone metody identyfikacji trendów produkcyjnych, a jeśli zmienna wypadła poza zakres określony przez system, system wydawał ostrzeżenie.
W latach 70 w PRL rozpoczęto budowę sieci PESEL a dokładniej w 1977 (Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności). Budowa tego systemu była największym wyzwaniem dla PRL. System używany jak wiadomo do dnia dzisiejszego. Większe zmiany w systemie nastąpiły dopiero w XXI wieku. ->link<-
Jeżeli chodzi o dokonania USA to najciekawsze rozwiązanie to system SAGE, który opisałem szerzej w artykule do przyszłego numeru magazynu Grel. Więc nie mogę teraz spojlerować
